Προφύλαξη Οθόνης: Γιατί είναι πλέον Περιττή

Η προφύλαξη οθόνης εκτός από τους υπολογιστές εμφανίζεται και σε πολλές άλλες συσκευές, όπως τα DVD Player, τα Smartphones, ή ακόμα και τα ATM των τραπεζών. Στον οδηγό αυτό θα δούμε ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης για την προφύλαξη οθόνης, και γιατί στις σύγχρονες συσκευές είναι ουσιαστικά διακοσμητική.

Η προφύλαξη οθόνης είναι ένα πρόγραμμα που τρέχει ο υπολογιστής όταν είναι ανοιχτός αλλά δεν έχει χρησιμοποιηθεί από το χρήστη για κάποιο διάστημα.

Αναλόγως με τον προγραμματισμό, η προφύλαξη οθόνης μπορεί να μαυρίζει την οθόνη, να εμφανίζει εναλλασσόμενες εικόνες, ή ακόμη και να δημιουργεί τρισδιάστατα γραφικά.

Η ιστορία της προφύλαξης οθόνης

Οι περισσότεροι γνωρίσαμε την προφύλαξη οθόνης μαζί με τα Windows. Όμως η πρώτη εμφάνιση είναι παλαιότερη ακόμα και από τους οικιακούς υπολογιστές.

Οι κονσόλες παιχνιδιών Atari 400 και Atari 800 στη δεκαετία του '70 ήταν προγραμματισμένες να εμφανίζουν τυχαίες αλλαγές χρωμάτων, αν δεν χρησιμοποιούνταν για κάποιο χρονικό διάστημα.

Στους υπολογιστές, η πρώτη προφύλαξη οθόνης, και η ίδια η ονομασία “Screen Saver” χρονολογείται στο 1983, με μια έκδοση για το αρχικό IBM PC.

Την ίδια χρονιά, ο Apple Lisa είχε επίσης ενσωματωμένη προφύλαξη οθόνης.

Σε τι χρησιμεύει η προφύλαξη οθόνης

Ο λόγος ύπαρξης της προφύλαξης οθόνης ήταν καθαρά πρακτικός και είχε να κάνει με την τεχνολογία CRT των οθονών υπολογιστών αλλά και των τηλεοράσεων.

Σε αντίθεση με το τηλεοπτικό πρόγραμμα ή κάποιο βίντεο, ένας αναμμένος υπολογιστής που δεν χρησιμοποιείται από το χρήστη, δείχνει συνεχώς την ίδια στατική εικόνα.

Η τεχνολογία CRT ουσιαστικά λειτουργεί βομβαρδίζοντας με ηλεκτρόνια μια επίστρωση φωσφόρου εσωτερικά της οθόνης.

Η συνεχής προβολή της ίδιας εικόνας είχε σαν αποτέλεσμα να “καεί” μόνιμα ένα είδωλο αυτής της εικόνας στο φώσφορο της οθόνης, και να εμφανίζεται μια σκιά του ακόμα και όταν η εικόνα αλλάζει ή, σε ακραίες περιπτώσεις, ακόμη και με την οθόνη σβηστή.

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται burn-in.

Σε αρκετές πρώτες εφαρμογές screen saver, η προφύλαξη οθόνης απλά μαύριζε την εικόνα μετά από κάποιο χρονικό διάστημα απραξίας.

Όμως για οθόνες σε δημόσια χρήση, όπως για παράδειγμα οι οθόνες των ATM, το να μαυρίζει η οθόνη ήταν ανεπίτρεπτο, γιατί θα φαινόταν σαν το μηχάνημα να βρίσκεται εκτός λειτουργίας.

Για να αποφευχθεί λοιπόν το Burn-in, η προφύλαξη οθόνης άρχισε να υιοθετεί κινούμενες εικόνες και γραφικά.

Με την ολοένα και αυξανόμενη υπολογιστική ισχύ, η προφύλαξη οθόνης μπορούσε αντίστοιχα να προβάλλει όλο και πιο περίπλοκα τρισδιάστατα γραφικά.

Γιατί η προφύλαξη οθόνης είναι περιττή

Ενώ μέχρι και οι τελευταίες εκδόσεις των Windows διαθέτουν τη δυνατότητα να ενεργοποιηθεί η προφύλαξη οθόνης, ο αρχικός λόγος ύπαρξής της δεν υφίσταται πλέον.

Οι σύγχρονες οθόνες, τεχνολογίας TFT-LCD, δεν διαθέτουν φώσφορο, όπως οι οθόνες CRT, έτσι δεν υπάρχει ο κίνδυνος του μόνιμου burn-in.

Υπάρχει ένα αντίστοιχο φαινόμενο που ονομάζεται imager persistence, στο οποίο οι κρύσταλλοι LCD τείνουν να παραμένουν σε μία θέση αντί να αλλάζουν όταν χρειάζεται.

Όμως αυτό το φαινόμενο είναι αρκετά σπάνιο, και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι προσωρινό, αρκεί η οθόνη να μείνει σβηστή για μερικές ώρες για να επανέλθει στο κανονικό της.

Ως εκ τούτου, ειδικά όσον αφορά τον προσωπικό μας υπολογιστή, η προφύλαξη οθόνης πλέον είναι κυρίως διακοσμητική.

Η διαφορά προφύλαξης οθόνης /
εξοικονόμησης ενέργειας

Η οθόνη μας, λοιπόν, δεν πρόκειται να κάψει στην επιφάνειά της την εικόνα που δείχνει. Αυτός όμως δεν είναι λόγος να σπαταλάει ενέργεια όσο δεν χρησιμοποιείται.

Οι σύγχρονες εκδόσεις των Windows έχουν ενεργοποιημένη την εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία σβήνει την εικόνα από την οθόνη μετά από ένα χρονικό διάστημα.

Η διαφορά σε σχέση με μια μαύρη προφύλαξη οθόνης είναι πως η μαύρη προφύλαξη οθόνης στις οθόνες TFT-LCD ξοδεύει περισσότερη ενέργεια – γιατί όλα τα στοιχεία LCD της οθόνης πρέπει να είναι ενεργοποιημένα για να μπλοκάρουν το φως.

Η εξοικονόμηση ενέργειας στα Windows

Για να ρυθμίσουμε το χρόνο που χρειάζεται για να ενεργοποιηθεί η εξοικονόμηση ενέργειας, πατάμε ταυτόχρονα το κουμπί των Windows + R.

Στο παράθυρο “Εκτέλεση” γράφουμε powercfg.cpl…

…και στο παράθυρο που θα ανοίξει κάνουμε κλικ στην “Επιλογή χρόνου απενεργοποίησης της οθόνης”.

Ο χρόνος μπορεί να είναι από 1 λεπτό μέχρι να μην κλείνει ποτέ.

Η προφύλαξη οθόνης στα Windows

Όπως είπαμε, μπορεί να μην μας χρειάζεται η προφύλαξη οθόνης, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να είναι διακοσμητική για το χώρο.

Επειδή η προφύλαξη οθόνης είναι απενεργοποιημένη στα Windows 7 και Windows 8, σε αυτή την ενότητα του οδηγού θα δούμε πώς να την ενεργοποιήσουμε.

Προφύλαξη οθόνης Windows 7 / Windows 8

Κάνουμε δεξί κλικ σε ένα κενό σημείο στην επιφάνεια εργασίας και επιλέγουμε “Εξατομίκευση”

Κάνουμε κλικ στην “προφύλαξη οθόνης” κάτω δεξιά…

…και επιλέγουμε την προφύλαξη οθόνης που θέλουμε.

Προσοχή στους κατεβασμένους screen saver!

Οι επιλογές που μας δίνουν τα Windows είναι μάλλον φτωχές, όσον αφορά την προφύλαξη οθόνης.

Για καλή μας τύχη, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες δωρεάν screensavers, για κάθε γούστο, χώρο, και διακόσμηση, συγκεντρωμένοι σε ιστοσελίδες όπως το screensavers.com ή το popularscreensavers.com.

Το πρόβλημα είναι όμως πως υπάρχουν screensavers στο internet που στο αρχείο της εγκατάστασής τους κρύβουν ιούς, trojan, adware και άλλων τύπων και malware.

Γι' αυτό, αν βρείτε κάποιον screensaver σε κάποιο σκιώδες site, καλού κακού περάστε τον πρώτα από μια υπηρεσία όπως το virustotal, πριν τον εγκαταστήσετε στο σύστημά σας.