Αν εργαζόμαστε σε κάποια δουλειά γραφείου, μάλλον περνάμε αρκετές από τις ώρες μας σε έναν υπολογιστή. Μαζί με τον χρόνο που περνάμε και την υπόλοιπη ημέρα κοιτώντας σε μια οθόνη, μπορεί χωρίς να το καταλάβουμε να καταλήξουμε με μια πάθηση γνωστή ως κούραση των ματιών ή κοπιωπία. Πάμε να δούμε πώς προκαλείται το φαινόμενο, τα πιο συχνά συμπτώματα, και με ποιον τρόπο μπορούμε να προστατεύσουμε τα μάτια μας.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Όπως και σε κάθε άλλο θέμα που αφορά την υγεία, θυμηθείτε πως το internet δεν θα αντικαταστήσει ποτέ τη συμβουλή ενός γιατρού που θα μας εξετάσει:
Τι είναι η κούραση των ματιών?
Τα μάτια μας είναι σχεδιασμένα να βλέπουν αντικείμενα σε διαφορετικές αποστάσεις, είτε μακρινά, είτε κοντινά. Όταν εστιάζουμε όμως παρατεταμένα σε ένα κοντινό αντικείμενο, π.χ σε ένα βιβλίο ή στον υπολογιστή, τα καταπονούμε.
Τέτοιες δουλειές προσθέτουν αρκετό φόρτο στους μυς του ματιού και σταδιακά τους εξαντλούν.
Αυτό μπορεί να προκαλέσει αρκετά προβλήματα, από πόνο στην περιοχή των ματιών μέχρι πονοκεφάλους και ιλίγγους. Όταν μάλιστα μιλάμε για συσκευή που εκπέμπει τεχνητό φως, όπως μία οθόνη, τα συμπτώματα θα είναι πιο έντονα.
Όσο επαναλαμβάνουμε την καθημερινή μας ρουτίνα, η κούραση των ματιών μας συσσωρεύεται. Εμφανίζονται περισσότερα συμπτώματα, τα οποία θα μας δυσκολεύουν όλο και πιο πολύ στη δουλειά.
Συνήθως, η κούραση των ματιών δεν θα οδηγήσει σε κάποια μόνιμη βλάβη. Δεν παύει όμως να αποτελεί μια δυσάρεστη πάθηση την οποία θα προτιμούσαμε να αποφύγουμε.
Συμπτώματα κοπιωπίας
Ας ρίξουμε μια ματιά στα πιο συνηθισμένα συμπτώματα:
- Ερεθισμός: Τα μάτια μας καίνε ή μας φαγουρίζουν, κοκκινίζουν στις άκρες, ξεραίνονται εύκολα. Σιγά-σιγά γίνονται πιο ευαίσθητα στο φως.
- Κόπωση: Έχουμε δυσκολία με την αλλαγή εστίασης σε διαφορετικά αντικείμενα, πιθανόν νιώθουμε πόνο στα μάτια.
- Θολή όραση: Μετά από μεγάλο διάστημα χωρίς ξεκούραση, δυσκολευόμαστε στην ανάγνωση, βλέπουμε λέξεις διπλές.
- Πονοκέφαλοι: Η κούραση των ματιών αν επιμείνει για καιρό μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο ή ιλίγγους, ενδείξεις ότι γίνεται σοβαρότερη.
Αν τα παραπάνω σας φαίνονται οικεία, είναι αρκετά πιθανό να έχετε περάσει κάποιας μορφής κούρασης των ματιών.
Περιορίζοντας την χρήση του υπολογιστή, τα μάτια μας θα αρχίσουν άμεσα να αναρρώνουν. Ωστόσο, μπορεί να μην έχουμε όλοι αυτήν τη δυνατότητα, για παράδειγμα σε περίοδο αυξημένου φόρτου εργασίας.
Καλύτερα λοιπόν να αντιμετωπίσουμε την κούραση των ματιών όσο ακόμα εκδηλώνεται, παρά να περιμένουμε μέχρι να γίνει εντονότερη.
Τρόποι αντιμετώπισης
Για να διαχειριστούμε την κούραση των ματιών από τον υπολογιστή, πρέπει να εξετάσουμε καλύτερα πώς αναπτύσσεται.
Σίγουρα η οθόνη του υπολογιστή δεν είναι ό,τι πιο υγιεινό για να εστιάζουμε επί ώρες τα μάτια μας. Όμως και άλλοι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν κούραση των ματιών.
Για παράδειγμα, η λάθος διαρρύθμιση του εργασιακού μας χώρου μπορεί να συνεισφέρει στο πρόβλημα. Άλλα αίτια περιλαμβάνουν την ελλιπή φροντίδα των ματιών, τον ακατάλληλο φωτισμό, τη λάθος στάση του σώματος, και άλλα.
Στη δουλειά
Το πρώτο μας μέτρο είναι να αλλάξουμε κάποιες από τις πρακτικές που ακολουθούμε όταν χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή στην εργασία. Έτσι, θα προλάβουμε την πιθανή κούραση των ματιών μας πριν αυτή εκδηλωθεί.
Διάβασμα στην οθόνη
Ένα μεγάλο μέρος του χρόνου που περνάμε στο PC έχει να κάνει με την ανάγνωση κειμένου. Μετά από κάποια ώρα, η ανάγνωση μέσα από την οθόνη γίνεται επίπονη, οπότε καλό είναι να την προσαρμόσουμε κατάλληλα.
Είναι προτιμότερο, όποτε μπορούμε, να τυπώνουμε αυτό που διαβάζουμε ή να χρησιμοποιούμε e-reader, αν έχουμε. Η ανάγνωση στο χαρτί με τον σωστό φωτισμό είναι πολύ πιο φιλική για τα μάτια.
Ομοίως και η οθόνη ενός e-reader, που προσομοιάζει περισσότερο το τυπωμένο κείμενο και δεν συμπεριφέρεται σαν μία τυπική οθόνη που εκπέμπει φως.
Αν δεν έχουμε κάποια από αυτές τις επιλογές, θα πρέπει τουλάχιστον να βελτιώσουμε όσο γίνεται το διάβασμα στην οθόνη. Για παράδειγμα, αν δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε τις λέξεις λόγω μεγέθους, μπορούμε να μεγεθύνουμε το κείμενο κάνοντας zoom-in.
Στους περισσότερους browser ή κειμενογράφους, αυτό θα γίνει κρατώντας πατημένο το Ctrl ενώ παράλληλα κάνουμε scroll με τον τροχό κύλισης.
Αν είμαστε σε laptop, η πινακίδα αφής κατά πάσα πιθανότητα θα περιλαμβάνει κάποια χειρονομία για το zoom.
Διαλείμματα μακριά από την οθόνη
Για να βοηθήσουμε τους μυς των ματιών να χαλαρώσουν, είναι απαραίτητο να κάνουμε συχνά διαλείμματα εστιάζοντας σε αντικείμενα πιο μακρινής απόστασης.
Ένα χρονοδιάγραμμα που προτείνεται συχνά είναι γνωστό ως “κανόνας 20-20-20”: κάνουμε παύση κάθε 20 λεπτά για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα κοιτώντας σε κάτι που είναι τουλάχιστον 20 πόδια (περίπου 6 μέτρα) μακριά.
Εναλλακτικά, μπορούμε να χαλαρώσουμε τα μάτια μας, κάνοντας τα ίδια διαλείμματα κλείνοντάς τα για περίπου μισό λεπτό.
Μόλις αρχίσουμε να ξεκουράζουμε τα μάτια μας τακτικά, τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν.
Και επειδή ίσως είναι δύσκολο να θυμόμαστε τόσα διαλείμματα, μπορούμε να ορίσουμε αφυπνίσεις ή ειδοποιήσεις με το smartphone μας. Θα βρούμε μέχρι και εφαρμογή σχεδιασμένη αποκλειστικά γι' αυτή τη δουλειά.
Ρύθμιση της οθόνης
Η οθόνη είναι από τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν κούραση των ματιών. Επομένως, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι βρίσκεται στην καλύτερη δυνατή θέση για τα μάτια μας και με τις κατάλληλες ρυθμίσεις.
Πρέπει αρχικά να προσαρμόσουμε σωστά τη φωτεινότητα και την αντίθεση. Ναι μεν θέλουμε να βλέπουμε καθαρά την οθόνη, αλλά αν είναι υπερβολικά φωτεινή και με πολύ υψηλή αντίθεση, μπορεί να κουράσει τα μάτια.
Αν χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή την νύχτα, πρέπει να χαμηλώνουμε τη φωτεινότητα ανάλογα. Δεν θέλουμε όμως ούτε πολύ σκοτεινή οθόνη, για να μην επιβαρύνουμε τα μάτια μας.
Μια λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε κρυφό φωτισμό, π.χ τοποθετώντας ταινίες LED πίσω από την οθόνη.
Έτσι, δημιουργούμε τον λεγόμενο περιβάλλοντα φωτισμό (bias lighting) που θα αυξήσει την γενική φωτεινότητα του δωματίου, χωρίς κάποια πηγή να ρίχνει φως απευθείας πάνω στα μάτια μας.
![]()
Πώς να Έχω πιο Ξεκούραστη Οθόνη με τον Κατάλληλο ΦωτισμόΌσοι δουλεύουμε μπροστά από μία οθόνη ως αργά τη νύχτα ή παρακολουθούμε σειρές και ταινίες το βράδυ, το πιθανότερο είναι ότι έχουμε αντιμετωπίσει συμπτώματα όπως…
Επιπρόσθετα, αν το λειτουργικό μας είναι Windows 10, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τον νυχτερινό φωτισμό.
Με αυτή την επιλογή, μειώνουμε την ακτινοβολία του μπλε φωτός, κάτι που βοηθάει αρκετά τα μάτια κατά τις νυχτερινές ώρες.
Οι αντανακλάσεις πάνω στην οθόνη από διάφορες πηγές φωτός μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στην κούραση των ματιών μας.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, πρέπει να αποφεύγουμε τέτοιες αντανακλάσεις από παράθυρα, λάμπες, ή οποιαδήποτε άλλη πηγή φωτός.
Γενικά, είναι προτιμότερο να δεχόμαστε φως έμμεσα από μια πηγή παρά άμεσα. Και αν η οθόνη μας γυαλίζει αρκετά από μόνη της, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα προστατευτικό οθόνης.
Όσο για την θέση της οθόνης, η ελάχιστη απόσταση από τα μάτια θεωρείται περίπου τα 50 εκατοστά.
Πρέπει επίσης να αποφεύγουμε να την κοιτάμε με τα μάτια εντελώς ανοιχτά. Η ιδανική θέση είναι ελαφρώς κάτω από το επίπεδο των ματιών, με το πάνω μέρος της οθόνης ακριβώς στο ύψος των ματιών.
Με αυτόν τον τρόπο, τα μάτια μας εκτίθενται λιγότερο στην ακτινοβολία και μένουν πιο ενυδατωμένα.
Φροντίζουμε τα μάτια μας
Είναι σημαντικό να παρακολουθούμε την υγεία των ματιών μας, προκειμένου να αποφύγουμε την κούραση των ματιών ή να την ανιχνεύσουμε πριν εκδηλωθεί πλήρως.
Αυτό που μας ενδιαφέρει κυρίως είναι να διατηρούμε την υγρασία των ματιών όσο χρησιμοποιούμε το PC. Όταν κοιτάμε σε μία οθόνη, τείνουμε να ανοιγοκλείνουμε λιγότερο τα μάτια μας, πράγμα που σημαίνει ότι ξεραίνονται πιο γρήγορα.
Αν θέλουμε άμεσα αποτελέσματα, μια λύση είναι οι σταγόνες δακρύων. Τα τεχνητά δάκρυα, όπως είναι γνωστά, είναι εντελώς ακίνδυνα και θα ενυδατώσουν άμεσα τα μάτια.
Μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε κάθε λίγες ώρες και τα μάτια μας θα ανακουφιστούν αμέσως. Αν έχουμε φακούς επαφής, μπορούμε να το κάνουμε ακόμα πιο συχνά.
Επιπλέον, καλό είναι να αφήνουμε για λίγο χρόνο τα μάτια μας μακριά από οθόνες μετά από πολύωρη χρήση υπολογιστή. Αν η εργασία μας περιλαμβάνει τη χρήση υπολογιστή, ίσως πρέπει να μειώσουμε τις ώρες που περνάμε στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή για το υπόλοιπο της ημέρας.
Τέλος, είτε φοράμε γυαλιά, είτε όχι, καλό είναι να τσεκάρουμε τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο τα μάτια μας για να είμαστε σίγουροι ότι δεν έχουμε κάποιο πρόβλημα.
Έχετε υποφέρει από κούραση των ματιών?
Πόση ώρα κάθεστε συνήθως μπροστά στο PC σας? Έχετε βιώσει κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέραμε στον οδηγό? Αν έχετε να προτείνετε κάποια άλλη μέθοδο για να αντιμετωπίσουμε την κούραση των ματιών, γράψτε μας στα σχόλια.
